Algemeen
China is officieel een atheïstisch land en het zal niet vreemd zijn dat China religie als oorzaak ziet van de val van het communisme in Europa.
Halverwege de 20e eeuw had het godsdienstige leven in China het zwaar te verduren. Met name tijdens en na de Culturele Revolutie voerde de staat actie tegen alle godsdiensten, maar ook tegen het taoïsme en het confucianisme. De meeste kerken, tempels en moskeeën werden in die tijd gesloten.
Het marxisme had als doel het elimineren van alle religies. Hierdoor werden alle religieuze groeperingen gedwongen om ondergronds te gaan. In deze tijd ontstonden er veel zogenaamde huisgemeentes. Hierdoor raakte de staat de controle over de kerken kwijt en daarom koos men halverwege de zeventiger jaren van de vorige eeuw voor een andere strategie.
Na 1977 veranderde deze houding en in 1982 volgde er een grondwetswijziging die vrijheid van godsdienst garandeerde, en veel religieuze gebouwen werden weer geopend.
Het bankroet van het wereldwijde communisme leidde tot een spiritueel niemandsland dat opgevuld werd met een ratjetoe van geloofsovertuigingen.
In het streven naar geluk worden goden, geesten en voorouders vereerd. Dat wordt aangepast aan lokale tradities en vermengd met het confucianisme, het taoïsme en het boeddhisme.
Animisme wordt nog in de afgelegen bergstreken en woestijnen gevonden.
De traditionele godsdiensten van het diep religieuze China zijn het taoïsme (eigenlijk meer een soort volksgeloof) en het boeddhisme. Het confucianisme, een maatschappij-filosofische stroming, is ook wijdverbreid. Het boeddhisme is uit India geïmporteerd, dus eigenlijk is alleen het taoïsme de enige echt inheemse godsdienst. De met ceremonies omgeven voorouderverering komt ook nog vrij algemeen voor.
Over het aantal aanhangers van de traditionele godsdiensten zijn geen exacte gegevens bekend, maar geschat wordt dat het boeddhisme ca. 100 miljoen aanhangers heeft en het taoïsme ca. 30 miljoen; het confucianisme is wijd verbreid.
Het aantal islamieten wordt geschat op 20 miljoen, en zij zijn het sterkst vertegenwoordigd in de autonome gebieden Ninxia Hui en Xinjiang Uygur.
In 1988 waren er ca. 7 miljoen geregistreerde christenen in het land, van wie ca. 60% lid was van de Nationale Katholieke Kerk, die zich overigens in 1958 losmaakte van Rome.
De Evangelische Kerk van China heeft een sterk groeiende aanhang (1994: ca. 20 miljoen).
Diverse godsdiensten en filosofische stromingen
TAOISME
Het taoïsme of ‘daojiao’ is in feite meer mystiek dan religieus, hoewel sommige richtingen ook goden hebben. Het taoïsme werd waarschijnlijk gesticht door Lao-tze in de 6e eeuw voor Christus. Zijn denkbeelden werden vastgelegd in de Tao Te Jing (‘Over de kracht van de Weg’).
Het taoïsme kenmerkt zich door een beschouwende kijk op het leven, waarin men iets kan bereiken door het niet-doen of ‘wu wei’. De mens moet zijn eigen natuur volgen, zonder van buitenaf opgelegde beperkingen. Men neemt aan dat alles uit eigen beweging ontstaat en gebeurt. Taoïsten geloven in de ordening van de natuur en veroordelen voortbrengselen van beschaving zoals weelde, kennis, wetten en verfijnde manieren.
Tijdens zijn ontwikkeling nam het taoïsme het yin-yang-systeem van in evenwicht zijnde tegendelen op. Yin staat voor het vrouwelijke element, dat wordt geassocieerd met de maan, winter, duisternis, behoudzucht en passiviteit, terwijl yang, het mannelijke element, wordt geassocieerd met de zon, zomer, licht, creativiteit en dominantie.
De ‘Weg’ kan ook bereikt worden door het beoefenen van tai chi quan, een taoïstische vechtsport.
Het taoïsme is de grote tegenhanger van de strenge confucianistische leer.
BOEDDHISME
Het boeddhisme werd in de 5e-6e eeuw v. Chr. opgericht door de Indiase prins Siddharta Gautama, en tussen de 3e en 6e eeuw n.Chr. naar China gebracht, alwaar het een Chinees karakter kreeg, met een duidelijke eigen vormen en cultuur.
Centraal thema van het boeddhisme is het opheffen van de begeerte; het zogenaamde ‘achtvoudige pad’, dat leidt tot het nirvana, een transcendente vrijheid.
In China wordt over het algemeen het mahayana boeddhisme aangetroffen. Deze vorm van boeddhisme verschilt van het Indiase theravada boeddhisme door de opvatting dat bodhisattba’s (mensen die boeddha zijn geworden, maar tijdelijk afzien van een plaats in het nirvana) hun boeddhaschap dienen uit te stellen om andere mensen te helpen.
Het typische Tibetaanse boeddhisme is te vinden in Tibet en Binnen-Mongolië. Hun leider draagt sinds de 16e eeuw de titel ‘Dalai Lama’. Van de 7e tot de 14e eeuw ontstonden er verschillende lama-sekten. Een hervormingsbeweging in de laatstgenoemde eeuw leidde tot het ontstaan van de Gele Sekte (Gelugpas) die daarna overheersend zou worden. Dit geloof sprak niet alleen Tibetanen aan, maar ook onder andere Mongolen, Naxi, Loba, Monba en Dahur.
De grote Boeddha van Leshan is de grootste uit steen gehakte Boeddha ter wereld. Het beeld meet 71 meter, en is meer dan 1200 jaar geleden tijdens de Tang-dynastie gemaakt. Het hoofd van deze Boeddha is 15 meter hoog, zijn oren 7,5 meter lang en zijn ogen 3 meter breed. Op zijn voeten kunnen zonder problemen ca. 100 mensen staan.
CONFUCIANISME
‘Een evenwichtige combinatie van natuur en cultuur geeft een juiste levenshouding’
Het confucianisme of ‘rujia sixiang’ is genoemd naar de Chinese filosoof Confucius (551-479 v.Chr.) Het is een paternalistische maatschappij-filosofie, die de Chinese bevolking de codes, regels en normen voor hun gedrag voorhoudt, en Confucius (Kung Fu-tse) stelde daarvoor meer dan 3000 gedragsregels op.
Volgens het confucianisme dient men niet te handelen zoals je hart je ingeeft, maar zoals je maatschappelijke status van je verlangt. Algemene Chinese karaktertrekken als ijver, matigheid, bescheidenheid en eerbied voor het gezin (o.a. groot respect voor ouderen) zijn aan het confucianisme te danken. Confucius vond het verder van groot belang dat ieder individu een grote veelzijdigheid en intelligentie zou bereiken en emotioneel in balans was. Confucius geloofde ook stellig in de principiële goedheid van de mens; het is aan gebrekkig ‘inzicht’ (lees: opvoeding) te wijten dat de mens in fouten vervalt.
Tot aan het begin van de 20e eeuw heeft het confucianisme het denken en handelen van de sociale elite in China beheerst. Ook in politieke zin is het tot die tijd een belangrijke stroming gebleven.
Een andere belangrijke vertegenwoordiger van de school die door Confucius werd gesticht, is Men Zi of Mencius (372-289 v.Chr.). De leerstellingen van Mencius hebben grote invloed gehad op het neo-confucianisme, dat tijdens de Song-dynastie (960-1280) begon.
ISLAM
De islam of ‘yisilan jiao’ is door Arabische kooplieden via de Zijderoute naar China gebracht, en verder over zee naar de zuidkust waar nu de meeste moskeeën te vinden zijn. Op dit moment telt de islam ca. 48 miljoen gelovigen onder de minderheden.
De Oejgoeren zijn een opvallende islamitische bevolkingsgroep, want zij stammen af van de Arabische handelaars die de islam naar China brachten. Zij leven voornamelijk in het noordwesten, in de provincie Xinjiang.
Ook de Hui of Hoei zijn een belangrijke islamistische bevolkingsgroep. Zij leven vooral in de provincies Gansu, Ningxia, Qinghai en Xinjiang.
CHRISTENDOM
Het christendom of ‘jidu jiao’ krijgt in het hedendaagse China steeds meer aanhangers door missiewerk door het opkomende kapitalisme. In de 7e eeuw kwam een christelijke Syrische sekte, de nestorianen, naar China, gevolgd door de jezuïeten.
Volgens de overheid zijn er in China op dit moment ca. 7 miljoen katholieken en 20 miljoen protestanten en evangelisten.
Bron : http://www.landenweb.net
