Boeddhistische Unie van België
BOEDDHISME IN BELGIË EN IN HET WESTEN
Net zoals in de andere Europese landen is het boeddhisme in België sterk aanwezig. Het zal niemand zijn ontgaan dat alle grote uitgeverijen nu een reeks boeken over het onderwerp aanbieden en dat de media er regelmatig artikelen of uitzendingen aan wijden. Zowel in de sociale als in de therapeutische sector, in studieprogramma’s van onderwijsinstellingen of culturele organisaties, in wetenschapsfilosofie of palliatieve zorgverlening, acties voor wereldvrede of milieubehoud: de – duidelijke of discrete – aanwezigheid van het boeddhisme drukt een stempel op de debatten, de gewoonten, de benaderingen en de lopende initiatieven.
Op die manier maakt het boeddhisme voortaan deel uit van het dagelijkse leven van onze landgenoten en speelt een rol in de grote maatschappelijke vraagstukken.
Een beetje geschiedenis
Tussen de dertiende en de achttiende eeuw horen de Europeanen alleen over het boeddhisme via de verhalen van de missionarissen. Daarna volgen die van de diplomaten, reizigers en oriëntalisten. De Boeddha heette toen nog de “grote Christus van de leegte”. Roger-Pol Droit heeft uitgelegd hoe en waarom de Westerse kunstenaars, schrijvers en filosofen het boeddhisme van bij het begin verkeerd hadden begrepen en waarom ze het hadden herleid tot een ‘cultus van de leegte’. Tot op vandaag, een eeuw later, volharden sommige intellectuelen in die misvatting!
De huidige vestiging van het boeddhisme in het westen is geen toeval. Ze is het resultaat van een ontwikkeling die, volgens de meeste geschiedschrijvers, begon in Chicago in 1893, wanneer een vertegenwoordiger van het boeddhisme zich voor de eerste keer in het westen uitdrukt ter gelegenheid van de bijeenkomst van het Wereldparlement van Religies. Tijdens het interbellum worden verschillende initiatieven genomen (meer bepaald in Berlijn en in Londen). In de tweede helft van de twintigste eeuw breidt de beoefening van het boeddhisme zich uit in talrijke Westerse landen, maar blijft ze op de achtergrond. Nochtans zal het boeddhisme uiteindelijk uit de schaduw treden: het album “Kuifje in Tibet” (1960), verschillende hollywoodproducties, maar ook het toekennen van de Nobelprijs voor de Vrede aan de Dalai Lama in 1989, zorgen voor een kennismaking van een breed publiek met het boeddhisme.
Omdat het boeddhisme zich gemakkelijk aanpast aan de filosofie, de gebruiken en de gewoonten van de landen waar het zich ontwikkelt, breidt het zich in het westen geleidelijk uit.
Nu, in het begin van de 21ste eeuw, begint men zich rekenschap te geven van de belangrijke inbreng van het boeddhisme bij het culturele werelderfgoed.
In België
In ons land laat de ontwikkeling van de leer van de Boeddha langer op zich wachten dan in de buurlanden: in de jaren na de oorlog sticht een Luikenaar, Raymond Kiere (1897-1981), het eerste centrum gewijd aan de studie en de praktijk van het boeddhisme. Hij onderhoudt contacten met de grote boeddhistische organisaties in de hele wereld en door zijn toedoen ontstaan andere kleine centra, meer bepaald in Brussel en Antwerpen. Maar bij gebrek aan een solide infrastructuur dooft het aanvankelijke enthousiasme snel uit en tussen 1954 en 1957 verdwijnen deze centra één voor één.
Toch zijn die inspanningen niet voor niets geweest, want in de jaren ’70 kent het boeddhisme een tamelijk snelle hernieuwing: het zenboeddhisme van de Sotoschool was de speerpunt, die profiteerde van de dynamiek die in gang was gezet door het werk van D. T. Suzuki. Historische gebeurtenissen, zoals de verbanning van de Tibetanen na de opmars van de Chinese legers en de oorlog in Vietnam hadden evenwel al gezorgd voor de vestiging van het Tibetaanse boeddhisme en de immigratie van een groot aantal beoefenaars van andere belangrijke traditionele stromingen op gang gebracht. Ten slotte installeren ook de Theravada-traditie en het Zuivere Land-boeddhisme zich bij ons.
De Boeddhistische Unie van België
In 1997 wordt de Boeddhistische Unie van België opgericht met de bedoeling om te bemiddelen tussen de aangesloten organisaties en de instellingen van het land en tegelijkertijd bij het publiek garant te staan voor de authenticiteit van de aangeboden mogelijkheden. De organisaties die lid willen worden, moeten immers bestaan onder de vorm van een vzw, en worden onderzocht op de stabiliteit van hun organisatievorm, de authenticiteit van de praktijk die ze voorstellen en de opleiding die ze geven. De BUB vertegenwoordigt nu vier vijfden van de boeddhistische organisaties in België. Ze is dus de aangewezen gesprekspartner voor de beleidsmakers en de onderwijskringen in ons land.
Sinds haar oprichting heeft ze verschillende evenementen georganiseerd die niet onopgemerkt zijn gebleven, zoals een congres op de VUB in september 1998, en heeft deelgenomen aan de voorbereiding van een colloquium, georganiseerd door de KUL in november 2003. In 2004 organiseerde het Nalandainstituut, één van de lidorganisaties van de BUB, in samenwerking met de ULB en met de steun van het Fonds National de la Recherche Scientifique en de stad Brussel, een eerste zomercollege van het boeddhisme rond het thema “Geschiedenis van het Ik doorheen de wetenschappen, de Westerse filosofie en het boeddhisme.” Dit evenement bracht verschillende eminente vertegenwoordigers uit de verschillende boeddhistische tradities en internationaal gerenommeerde wetenschappers bijeen. In september 2005 en oktober 2006 volgden de tweede en derde editie in het Heyzelpaleis. Het thema in 2005 was “De sociale en individuele veranderingen in onze tijd” en in 2006 “Wat is het leven? De visie van het boeddhisme en van de biologie op het leven en de evolutie”.
Een geest van openheid en verdraagzaamheid
De beoefenaars of de geïnteresseerden komen zowel uit christelijke middens als uit atheïstische of agnostische hoek. Hun herkomst is niet beperkt tot bepaalde intellectuele of culturele kringen, maar strekt zich uit tot alle sociale klassen en alle beroepscategorieën.
Een eerste oorzaak is zonder twijfel dat het boeddhisme alle vormen van discriminatie afwijst op grond van seksualiteit, ras of afkomst. Het vertrekt van de vaststelling dat ieder wezen simpelweg naar het geluk verlangt. Een ander kenmerk van deze spirituele weg is zijn geest van openheid en tolerantie: het boeddhisme veroordeelt noch minacht de andere tradities en wijst ook de positieve invloed uit andere denksystemen, zoals de wetenschap, niet af. Ten slotte biedt het boeddhisme zowel de mogelijkheid om te evolueren in een religieuze context doorheen gebed en devotie, als om levenswijsheid te ontdekken vanuit een voorkeur voor kritische analyse en rationeel debat.
Toch vindt iedereen zich in een basisleer, die draait rond de bewustwording van de oorzaak van het lijden (dukkha), rond een praktijk – nu eens collectief en dan weer individueel – die onontbeerlijk is voor een echte persoonlijke ontwikkeling (het stil zitten, al dan niet gecombineerd met andere technieken zoals recitaties, krijgskunsten, enz.) en rond een engagement in de samenleving die voortkomt uit het concept van de liefdevolle vriendschap en het mededogen.
Eenheid in diversiteit
Hier en overal in Europa komt het boeddhisme over als een sterk gefragmenteerde werkelijkheid: sommigen hangen een bepaalde denkrichting aan, anderen zijn diep betrokken bij een spirituele benadering; sommige groepen hebben leden uit verschillende landen, andere tellen vooral leden met dezelfde etnische afkomst die liever onder elkaar bijeenkomen en die de traditionele band met de gemeenschappen (sangha) van hun land van oorsprong onderhouden; sommigen identificeren zich sterk met het boeddhisme, terwijl andere deelnemers zich christen of atheïst blijven noemen; en tot slot, onder degenen die het boeddhisme intensief bestuderen en beoefenen door de waarden ervan toe te passen in hun sociale en beroepsmatige leven, hechten de enen veel belang aan hun integratie in een sangha (een gemeenschap van beoefenaars), terwijl anderen er niet veel behoefte aan hebben om tot een georganiseerde groep te behoren. Zo volgt iedereen zijn eigen weg, volgens zijn eigen karakter en persoonlijke motivatie.
De Belgische Unie van Boeddhisten komt niet tussen in het leven van de organisaties die ze vertegenwoordigt, noch in het leven van de personen die de centra bezoeken die door de organisaties worden opengehouden. Er is dus steeds een speciale wisselwerking aan de gang tussen de samenhang, onmisbaar voor de structuur, en de individuele vrijheid.
Culturele verrijking
Zowel in ons land als in het buitenland vindt een groot aantal mensen in het boeddhisme een bron van inspiratie. Des te meer omdat bepaalde waarden zoals integriteit, aandacht, vertrouwen en geweldloosheid of concepten zoals onderlinge afhankelijkheid, leegte en voorwaardelijk ontstaan, doordringen in wetenschap, economie en zelfs in de denkwijzen.
Zo heeft het boeddhisme, slechts enkele decennia na zijn aankomst in het westen, al een dienst verleend aan een samenleving die op zoek is naar herbronning, omdat het ons in staat stelt terug aan te knopen met elementaire menselijke kwaliteiten.
– Frans Goetghebeur
– Voorzitter van de Belgische Boeddhistische Unie
– woensdag 13 juni 2007
BOEDDHISTISCHE UNIE VAN BELGIË
In de geest van de boeddhistische traditie moet elke beslissing de weerspiegeling zijn van een consensus die voortvloeit uit overleg. Hierbij moet elke mening aan bod komen en met respectvolle aandacht worden gehoord. Het is slechts bij gebrek aan dergelijke eensgezindheid dat de meerderheidregels die in deze statuten bepaald worden hun eventuele toepassing vinden.
BENAMING
De vereniging heeft als benaming : “Boeddhistische Unie van België”, afgekort “B.U.B.”. Alle akten, facturen, aankondigingen, publicaties en andere documenten zullen deze benaming vermelden, onmiddellijk voorafgegaan of gevolgd door de woorden “vereniging zonder winstoogmerk” of de beginletters “vzw” en het adres van de zetel. Als deze vermeldingen ontbreken kan ieder die in dergelijk document tussenbeide komt persoonlijk verantwoordelijk worden gehouden voor alle of een deel van de verbintenissen die erin door de vereniging worden aangegaan.
ZETEL
De zetel van de vereniging is gevestigd op volgend adres: Woudlaan 117-7 te 1000 Brussel, in het gerechtelijk arrondissement Brussel.
DOELEINDEN
In zijn hoedanigheid van federatie van boeddhistische verenigingen van België, heeft de vereniging volgende doeleinden :
– de boeddhisten die in België leven vertegenwoordigen;
– de belangen en de rechten van de boeddhistische traditie verdedigen;
– de integriteit van de verschillende boeddhistische tradities vrijwaren;
– de dialoog en de samenwerking tussen de verschillende boeddhistische scholen bevorderen;
activiteiten organiseren of steunen die het boeddhisme een grotere bekendheid geven bij het publiek;
– een centraal informatiepunt vormen over de plaatsen waar het boeddhisme in België beoefend en bestudeerd wordt;
– een gemene gesprekpartner zijn voor de Belgische overheidspersonen en de internationale organisaties;
– het boeddhisme in België officieel te doen erkennen.
LIDORGANISATIES
Vajrayāna
– Institut Tarab (Gelugpa)
– Institut Nalanda (Kagyüpa)
– Karma Sonam Gyamtso Ling (Kagyüpa)
– Rigpa (Tibétain, Nyingmapa)
– Samye Dzong Bruxelles (Kagyüpa)
– Yeunten Ling (Kagyüpa)
Mahāyāna – Zen / Thiên
– Association Bouddhique de Liège (Thiên)
– Association Zen Belgique (Sōtō)
– Centre Zen de la pleine Conscience
– Shikantaza (Sōtō)
– Zen Sangha vzw (Sōtō)
Jōdo shinshū
– Centrum voor Shin-boeddhisme (Jikōji, Temple de la Lumière de la Compassion)
Mahayana vietnamien
– Association des bouddhistes de Linh Son (association bouddhiste vietnamienne)
Theravāda
– Dhammagroup (vipassana)
– Wat Thai Dhammaram
Bouddhisme Occidental
– Amis de l’Ordre bouddhiste occidental
