Samadhi (boeddhisme)
Samadhi (Pali) betekent in het boeddhisme een geconcentreerde, ontspannen, naar binnen gerichte aandacht of meditatie, die voor een langere periode gehandhaafd is. Een alternatieve omschrijving is het ‘samenkomen van de geest’ of ‘eenpuntigheid van geest’, waarmee bedoeld wordt dat alle aandacht of energie van de geest op één object gericht is. ‘Juiste samadhi’ is onderdeel van het Achtvoudig Pad. Een voorname toespraak van de Boeddha over juiste samadhi is de Mahacattarisaka Sutta (MN117). In andere toespraken zei de Boeddha dat juiste samadhi bestaat uit de jhana’s.
Concentratie tijdens meditatie is gericht op een meditatie object. Voorbeelden hiervan zijn: een mantra, het proces van in- en uitademen, de lichaamspositie, een visueel mentaal beeld (nimitta), een mentale staat (zoals metta).
Niveaus van Samadhi
Er zijn verschillende soorten of niveaus van samadhi, welke nader uitgelegd worden in de commentaren van de Theravada traditie:
1. Khanika samadhi (kortstondige samadhi): wanneer de geest zo’n 5 minuten lang op een (intern) object gericht kan zijn. Bij khanika samadhi is het relatief makkelijk om terug te vallen in rusteloosheid; het is daardoor niet erg geschikt als basis voor de ontwikkeling van inzicht (vipassana).
2. Upacara samadhi (aangrenzende samadhi): wanneer de geest in staat is zich een half uur lang op een object te concentreren. In Upacara samadhi ontstaan er vaak visuele mentale beelden. Upacara samadhi is nog te onstabiel om als goede basis voor een langdurige reflectie of beschouwing te dienen.
3. Appana samadhi (gefixeerde samadhi): wanneer de geest zich twee uur zonder onderbreking op een object kan concentreren. Appana samadhi is zeer geschikt als basis voor een langdurige reflectie of beschouwing, wat leidt tot de ontwikkeling van vipassana of diep penetrerend inzicht. Soms wordt appana samadhi met de jhanas geïdentificeerd.
4. de jhanas: wanneer de geest tijdens meditatie een van de jhanas binnentreedt, is de concentratie zo diep dat de geest zich niet bewust kan zijn van het fysieke lichaam. In testen met een EEG scan lijkt ook vaak dat de persoon hersendood is, wat echter niet het geval is. De jhana’s kunnen voor een zeer lange periode (tot 1 week) gehandhaafd worden, maar kunnen ook veel korter duren; 5 minuten is ook mogelijk. Wanneer men zich in een jhana bevindt, kan men zich niet richten op de ontwikkeling van inzicht. De jhanas zijn het hoogste niveau van samadhi.
Bron : http://www.hetbodhiblad.nl
